Nga Ardit Rada
Tashmë nuk ka asnjë dyshim se çështja rindërtimit të Teatrit Kombëtar me dimensione të tjera është kthyer në një çështje politike. Ky zhvillim i beftë me gjasë do të vijoj të mbetet temë e debatit për disa muaj, ose së paku deri në gjetjen e një kauze më të madhe nga ana e opozitës. Teksa palët kanë dhënë argumentet e tyre, duket se godina nuk ka përmbushur ndonjë kriter për ta çuar protestën deri në përplasje fizike. Një nga pikat që protestuesit i janë shmangur prej kohësh është çështja e statusit të Teatrit Kombëtar. Injorimi që iu bë nga qeveria e vitit 2007 duke e lënë jashtë listës së Monumenteve të Trashëgimisë Kulturore duket se i vë kapak të gjithave. I plotësonte apo jo godina kriteret për t’u shpallur e tillë, për të duhet pyetur komiteti i vlerësimit të kohës. Por që ministrat e asaj kohe, sot gjenden në mos në krye, në anë të protestës kundër rindërtimit të tempullit të dramës dhe komedisë.
Sot, qindra mbështetës të opozitës dhe njerëz të pakënaqur me ngjarjen e 17 majit protestojnë para Galerisë së Arteve. E thënë ndryshe, më pak se 30 metra Hotel Dajtit. Në po të njëjtin vit kur Teatri u la jashtë liste, hoteli në fjalë u shpall Monument i Trashëgimisë Kulturore, i llojit “Arkitekturë”. Për ata që duan të gërmojnë më tej, objekti në fjalë është miratuar me numrin 122, më 5 mars të 2007.
Tre vite më pas, ish-kryeministri Sali Berisha firmosi aktin final që do të sillte degradimin e plotë të këtij monumenti. Në maj të 2010-ës, Këshilli i Ministrave nxori një VKM, ku lajmëronte shitjen e Hotel Dajtit.
Dhe jo vetëm kaq. Shitja e ish-hotelit më të vjetër e më të njohur të luksit në Shqipëri nga qeveria Berisha u shoqërua me polemika të mëdha pasi nuk u bë me tender. Banka e Shqipërisë që drejtohej nga Ardian Fullani e bleu hotelin përmes një kontrate shitje të drejtpërdrejtë, e cila u cilësua në atë kohë nga ekspertë të ndryshëm si shkelje e hapur ligjore. Objekti pësoi degradim dhe fatura e rikonstruksioni të tij sipas sipas të dhënave të bankës qëndrore rezulton 18 milione euro, dy milionë euro më shumë se parashikimi fillestar i projektit.
Kalvari që kaloi më pas kjo godinë dihet. Rrënim total, rrethim herë me llamarina e herë me lecka. Premtime pa fund nga blerësi, që ishte Banka e Shqipërisë, së rikonstruksioni do të përfundonte për dy vite. Dhe këto dy vite premtoheshin çdo dy vjet…
Por a ka rëndësi debati për Hotel Dajtin 10 vite më pas? Sigurisht që po teksa sheh ‘capolavoron’ e Gherado Bosios të të lënë në harresë. Madje edhe nga ata që sot bërtasin “Teatri, teatri”… Askush nuk ngriti zërin për shifrën qesharake prej 30 milionë eurosh që BSH e bleu “Grand Dajtin”. Dhe kjo shifër për çudi të të gjithëve përkonte me buxhetin që Sali Berisha u shpërndau pensionistëve për gjelin e Vitit të Ri.
A ka rëndësi vetë Hotel Dajti si pasuri shpirtërore, kulturore dhe materiale për shqiptarët? Mjafton të kujtojmë se ka qenë vepër e Bosios dhe e Gio Pontit, i konsideruar si babai i dizajnit modern evropian. Për vitet 40 kur dhe përfunduan punimet, ishte një nga më të lakmuarit në Ballkan. I vlerësuar si një nga simbolet e turizmit shqiptar, madje është parë edhe si fole e spiunazhit të huaj gjatë diktaturës. Vetëm kaq do të mjaftonte të kthehej në muze fjala bie, por jo në gërmadhë.
Përtej këtyre, a do të vlente qoftë edhe si hotel apo pasuri publike? Ai ka 10.240 metra katrorë, plot 85 dhoma që dikur mbanin 124 shtretër. Restorant, sallë balloje dhe ambiente për konferenca. Llogaritë bëjini vetë.
Ndaj, sot kush proteston për Teatrin, mjaft t’i hedhë sytë 30 metra më tej. Mbase bredhat e lartë nuk lejojnë ta shohësh perlën e bulevardit, por ‘pasioni’ për monumentet e Kulturës dhe ndërtesat e fashizmit duhet t’ua ngrejë qimet përpjetë. Dhe mbase binden ta zhvendosin protestën pas Hotel Dajtit. Tek ish-SHQUP./ JavaNews.al
