Nga Ardit Rada

Prej kohësh opozita ka artikuluar mundësinë e djegies së mandateve. Por këtë të diel, Lulzim Basha u shpreh se do ta shtrojë si pyetje në tryezën e deputetëve të tij, për t’iu bindur më pas vullnetit të shumicës së tyre.

Por çfarë ndodh nëse ky vendim merret nga ana e Partisë Demokratike dhe si realizohet djegia e mandatit? Teknikisht deputetët mund të dorëhiqen pranë KQZ-së, ose mund të rrinë gjashtë muaj jashtë punimeve të Kuvendit dhe mandati humbet automatikisht për shkak të mungesës së gjatë.

Kushtetuta përcakton qartë se në qoftë se deputetët mungojnë 6 muaj pa arsye, mandatet e tyre digjen. Megjithatë ligji themelor i shtetit nuk shprehet nëse ligjvënësit opozitarë, në bllok, vendosin të djegin mandatet e tyre.

Më herët, konstitucionalistët janë shprehur se në këtë rast është Komisioni Qendror i Zgjedhjeve që duhet të japë një zgjidhje. Nga ana tjetër, KQZ është shprehur prej kohësh se në rast të një vendim në bllok, e vetmja që mund të zgjidhë situatën është marrëveshja politike. Në rast të kundërt Kuvendit do t’i duhet të funksionojë me deputetët e mbetur të mazhorancës.

Neni 71 i Kushtetutës së Republikës parashikon qartë se kur ndërpritet mandati i deputetit.

Sipas pikës së dytë të këtij neni, mandati mbaron ose është i pavlefshëm kur deputeti nuk bën betimin; kur heq dorë nga mandati; kur vërtetohet një nga kushtet e pazgjedhshmërisë ose papajtueshmërisë me ligjin; kur mbaron mandati i Kuvendit; kur mungon pa arsye mbi 6 muaj rresht në Kuvend dhe kur dënohet me vendim gjyqësor të formës së prerë për kryerjen e një krimi.

Ndërkohë Kodi Zgjedhor përcakton se mandati i deputetit, i fituar sipas neneve 162 dhe 163 të këtij Kodi, ndërpritet vetëm për shkaqet e parashikuara në nenin 71 të Kushtetutës.

Megjithatë në rast të heqjes dorë vullnetarisht nga mandati, KQZ-së do t’i duhet të thërrasë për zëvendësim ata që nuk fituan në listat e opozitës, sipas renditjes në listat e dorëzuara në zgjedhjet 2017. Kjo mund të krijojë një rrëmujë, sepse emra të panjohur për vetë Bashën dhe Kryemadhin mund ta pranojnë mandatin në emër të pasurimit të CV-së apo privilegjeve që përfiton si ligjvënës.

Por krahas këtij opsioni, mazhoranca aktuale për t’i dhënë një zgjidhje një situate të tillë, ligjërisht mund të shpallë zgjedhjet e parakohëshme.